کتابهایی ازشهید آيت الله سيدعبدالحسين دستغيب(رحمت الله علیه)

اشاره

خون و محراب، يادگار على عليه‏السلام و پيوند عشق و ايمان و جهاد و شهادت است و شهداى محراب، زندگان جاويد در پيشگاه خداوندند. محراب، پايگاه عروج مردان وارسته‏اى شد كه نمازشان، معراجشان بود. اينان اسوه‏هاى ايمانند كه از نماز كه ياد خداست، به شهادت كه ديدار خداست، رسيدند. در بيستم آذر 1360، شيراز با شهادت دستغيب، دستى از غيب را كه نوازش‏گر جان و احياگر دل بود، از دست داد. در اين نوشتار، به معرفى چند كتاب ارزشمند از اين شهيد والامقام مى‏پردازيم.

داستان‏هاى شگفت

سيد عبدالحسين دستغيب، داستان‏هاى شگفت، قم، جامعه مدرسين حوزه علميه، 1382، چاپ هشتم، 288 صفحه.
خوش‏تر آن باشد كه سرّ دلبران گفته آيد در حديث ديگران
در اين كتاب، 148 داستان گرد آمده كه همه با نتيجه‏گيرى‏ها و درس‏آموزى‏هاى جالب شهيد دستغيب همراه شده است تا از اين رهگذر، بر بينش خوانندگان بيفزايد و ايمانشان را به غيب بيشتر كند و اميدشان را به پروردگار قوى‏تر سازد. در قرآن مجيد و ديگر كتاب‏هاى آسمانى، با ذكر داستان‏هاى حقيقى و سرگذشت خوبان و بدان، به نكته‏ها و حقيقت‏هايى اشاره مى‏شود كه بيانشان در قالب داستان، رساتر و مؤثرتر است. شهيد دستغيب نيز در اين مجموعه، به پيروى از روش بزرگان دين و كتاب‏هاى آسمانى، حقايق و معارفى را با نوشتن خاطراتى از بزرگان دين و صاحبان زهد و يقين گرد آورده است كه سرشار از بروز كرامات، استجابت دعاها، رسيدن به سعادت‏ها و ديدن آثار توسل به قرآن و پيشوايان معصوم عليهم‏السلام است.

استعاذه

سيد عبدالحسين دستغيب، استعاذه، تهران، صبا، 1361، 207 صفحه.
اعوذآُ بِاللّه مِنَ الشَّيطانِ الرَّجيم. بشر، ضعيف آفريده شده و اسباب غفلت و دورى از ياد خدا و آخرت، از درون و بيرون برايش فراهم آمده است. دشمن بزرگش، شيطان نيز همواره خود و فرزندان و يارانش در كمين او هستند تا او را از راه راست و الهى‏اش بازدارند. حال اين موجود ناتوان، به پناه‏گاهى نياز دارد تا با كمك نيروى برتر از ماده و طبيعت، او را دست گيرد و از دشمن خارجى‏اش شيطان‏هاى جنّى و انسى حفظ كند. افزون بر آن، در مبارزه با نفس و دشمن داخلى نيز او را يارى رساند. اين نيروى بى‏پايان و هميشگى و آن ياور حقيقى، جز حضرت حق نيست. پس براى خداپرستان و پرهيزكاران، جز پناهندگى به درگاه خدا از شر شيطان راهى نيست. اين، يعنى استعاذه. در اين اثر، شهيد دستغيب با احاطه بر آيات و اخبار، درباره حقيقت استعاذه، معنا و اهميت آن، شرايط و اركان آن مطالبى مى‏نويسد. ايشان با ذكر آيه‏هاى قرآن و استشهاد به آنها، اركان اساسى استعاذه را در پنج مقوله تقوا، توكل، تضرع، اخلاص و تذكر بررسى و بيان مى‏كند.

مظالم

سيد عبدالحسين دستغيب، مظالم، تنظيم و تصحيح و مقدمه: سيد محمد هاشم دستغيب، شيراز، كانون تربيت، 1362، چاپ اول، 184 صفحه.
بشر از زندگى اجتماعى، ناگزير است. آدمى در اين ارتباط‏ها و زيستن در اجتماع انسانى، حق‏هايى بر ديگران مى‏يابد و ديگران نيز در برابر او حق‏هايى خواهند داشت. اگر شخصى حقوق ديگران را بشناسد و از عهده اداى آن برآيد، تكليف مهم الهى‏اش را انجام داده و موانع پيشرفت معنوى خود را از ميان برداشته است. حال اگر اين حقوق را نشناسد يا در عين آگاهى از آنها، رعايتشان نكند، هر چند از برخى جنبه‏هاى فردى، وظيفه‏شناس و عبادت‏هايش كامل باشد، براى او سودمند نخواهد بود. اين شخص به پرنده‏اى مى‏ماند كه بال و پرش سالم است، ولى سنگ بزرگى كه تعبيرى از حقوق ادا نشده ديگران است، به پايش بسته‏اند. پس اين حقوق، مانع اصلى در پيشرفت معنوى و نجات از آخرت است. اين اثر، كتابى است اخلاقى، حاوى اندرزهاى متعدد درباره اداى حقوق و اصلاح زندگى فردى و اجتماعى آدمى. شهيد دستغيب از برخى جمله‏هاى صحيفه سجاديه الهام گرفته و مدار سخن را چنين قرار مى‏دهد كه حقوق انسان‏ها بايد تشخيص داده شود و آدمى نيز از عهده ادايش برآيد.

حقايقى از قرآن (شرح و تفسير سوره قمر)

سيد عبدالحسين دستغيب، حقايقى از قرآن، تنظيم و تصحيح و مقدمه: سيد محمد هاشم دستغيب، قم، دارالكتاب، 1354، 301 صفحه.
اِقْتَرَبَتِ السّاعَةِ وَ انْشَقَّ الْقَمَرْ. اين كتاب، شرحى است به قلم شهيد بزرگوار، سيد عبدالحسين دستغيب بر سوره بيدارگر قمر كه از نزديكى قيامت و پندها و هشدارهاى لازم در اين زمينه آغاز مى‏شود و نشانه نزديكى آن را «شق‏القمر» مى‏داند. در اين كتاب، از برپايى قيامت و اضطراب آن مى‏خوانيم و از سرگذشت قوم‏هاى پيشين كه چگونه با پيامبرشان رفتار كردند و سرانجام، چه بلاها كه بر سرشان نازل شد. از صبر نوح بر شكنجه‏هاى طاقت‏فرسايى كه قومش بر او وارد مى‏ساختند و از جريان توفان و كسانى مى‏شنويم كه با گفتن «لا اِله اِلاّ اللّه» نجات يافتند. سپس به سرگذشت قوم عاد اشاره مى‏كند كه با سرپيچى از پيامبرشان هود، گرفتار بادها و رمل‏ها شدند. در ادامه، از سرگذشت قوم ثمود، قوم لوط و داستان فرعونيان و عذاب ايشان به سبب نافرمانى از پيامبرانشان و تكذيب آيات الهى آمده است. آن‏گاه عذاب آخرت و دوزخ را به ياد مى‏آورد و يقين مى‏دهد كه اين عذاب، قطعى است و آيا شما سندى محكم براى بركنارى از عذاب ابدى داريد؟ و آيا شما از آنان برتر هستيد؟ شهيد دستغيب در بخش پايانى كتاب، درباره پرهيزكاران و جايگاهشان با توجه به خطبه هَمّام نهج البلاغه مى‏گويد و از آثار و لوازم تقوا نام مى‏برد.

قيامت و قرآن (شرح و تفسير سوره طور)

سيد عبدالحسين دستغيب، قيامت و قرآن، تنظيم و تصحيح و مقدمه: سيد محمد هاشم دستغيب، شيراز، كانون تربيت، 1362، 230 صفحه.
بيشتر گرفتارى‏هاى فردى و اجتماعى، از بى‏دينى و ضعف اعتقاد به روز جزا سرچشمه مى‏گيرد. چون از خدا بى‏خبريم، دل‏هايمان مركز شياطين مى‏شود و روزگارمان به سرگرمى‏هاى دنيا مى‏گذرد. از اين رو، بيمارى‏هاى كشنده‏اى كه نتيجه روى آوردن به دنيا و روى‏گردانى از آخرت است، در ما پيدا مى‏شود. چاره اين دردها، ايمان به خدا و روز جزاست. كتاب قيامت و قرآن شهيد دستغيب، درباره تفسير سوره طور است كه بيشتر مطالب آن، درباره معاد و ثواب‏ها و عقاب‏ها و نعمت‏ها و نقمت‏هاست و بيان لطيف آن شهيد والامقام، بر دل‏هاى پاك مى‏نشيند و تأثيرى زيبا مى‏گذارد. بخش ديگرى از اين كتاب، درباره دعاست. به عقيده شهيد دستغيب، دعا، سبب ارتقاى درجه است و شرطش، دل بريدن از غير خداست. بايد به خدا گمان نيك داشت و در دعا، جدى بود. همچنين در اين كتاب، از صبر و اقسام آن مى‏گويد و از سحرخيزى و آثار نيك آن و بركات نماز شب در دنيا و آخرت.

آدابى از قرآن (شرح و تفسير سوره حجرات)

سيد عبدالحسين دستغيب، آدابى از قرآن، مقدمه و تنظيم و تصحيح: سيدمحمد هاشم دستغيب، شيراز، كتاب‏خانه مسجد جامع عتيق شيراز، 1362، 213 صفحه.
لازمه ايمان به خدا و شناختن رسول، رعايت ادب و احترام كامل نماينده خداوند، محمد مصطفى صلى‏الله‏عليه‏و‏آله است. افزون بر آن، حفظ شخصيت او، اساس بقا و سيادت اجتماع اسلامى خواهد بود. شهيد دستغيب در اين كتاب كه به شرح و تفسير سوره حجرات اختصاص دارد، با توجه به مضامين آيات، در پنج بخش، مباحث مهمى درباره آداب آراستگى به ايمان آورده است:
1. درباره شخصيت خاتم الانبيا و آدابى كه در برخورد با پيامبر بايد رعايت كرد.
2. پرهيز از پذيرفتن بدون تحقيق سخن فاسق كه به راستى بسيارى از فتنه‏ها و دعواها از اين ناحيه برمى‏خيزد.
3. راه‏هاى همكارى در اصلاح ميان مسلمانان و برقرارى برادرى ايمانى ميان پيروان پيامبر.
4. زدودن ريشه‏هاى اختلاف و شناخت زمينه‏هاى آن. در اين سوره، بدين منظور امر شده است يكديگر را به لقب زشت نخوانيد و همديگر را مسخره نكنيد. پس خداوند از پى‏جويى كار ديگران نهى مى‏كند و گمان بد را گناه و غيبت كردن را مردارخوارى مى‏داند.
5. ايمان، غير از اسلام است و ارزش حقيقى انسان، به ايمان قلبى است، نه اسلام زبانى.

معاد

سيد عبدالحسين دستغيب، معاد، 1373، چاپ چهارم، 176 صفحه.
شهيد دستغيب در كتاب معاد، از نخستين منزل مى‏گويد كه مرگ و حالت احتضار است. از چگونگى قبض روح، حضور اهل بيت عليهم‏السلام هنگام جان دادن و از پرسش‏هاى قبر و فشار آن. در بخشى از كتاب، درباره برزخ و نيز وادى‏السلام يا همان مظهر بهشت برزخى و از وادى برهوت، همان مظهر دوزخ برزخى و از حوض كوثر مطالبى مى‏خوانيم. سپس سخن از قيامت است و اينكه برپايى آن، لازمه عدل خداست. در ادامه، از بهشت و ويژگى‏هاى آن و در مقابل، از دوزخ و كيفيت آن خبر مى‏دهد. سپس به اين اشكال‏ها پاسخ مى‏دهد: خداى رحمان را با عذاب چه كار؟ آيا سزاوار است عمر كوتاه، عذاب هميشگى در پى داشته باشد و آيا عذاب شديد، با عدل الهى مى‏سازد؟

گناهان كبيره

سيد عبدالحسين دستغيب، گناهان كبيره، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسين حوزه علميه، 1379، چاپ سيزدهم، ج 1 و 2، 848 صفحه.
راه رسيدن به درجات عالى و پذيرفته شدن عبادت و نيز شرط رستگارى، تقواست. ارزش هر كس نيز به اندازه تقواى اوست. مرتبه نخستين تقوا، انجام دادن واجبات و ترك گناهان است. كتاب گناهان كبيره شهيد دستغيب، از نظر علمى بسيار ارزشمند و از نظر منابع و ارجاعات بسيار استوار است و مطالب را با استفاده از آيه‏ها و روايت‏ها، رسا و شيوا بيان مى‏كند. اين كتاب با مقدمه‏اى شروع مى‏شود و با ضميمه‏اى درباره توبه و حكايت‏هاى بيدار كننده پايان مى‏يابد. بخش اول كتاب، درباره گناهانى است كه افزون بر كبيره بودن، وعده عذاب هم بر آنها داده شده است. بخش دوم نيز به سه نوع گناه مى‏پردازد:
1. گناهانى كه در قرآن مجيد يا روايت معتبر، وعده صريح يا ضمنى به آتش و عذاب بر آن داده شده است.
2. گناهانى كه در كتاب يا سنت، تصريح شده باشد به اينكه از يكى از گناهان كبيره‏اى كه كبيره بودنش از روى آيه‏هاى قرآن يا سنت، قطعى و ثابت شده، و بزرگ‏تر است.
3. گناهانى كه نزد دين‏داران، بزرگ است.

صلاة الخاشعين

سيد عبدالحسين دستغيب، صلاة‏الخاشعين، تهران، انتشارات ارشاد و فرهنگ اسلامى، 1374، چاپ هفتم، 142 صفحه.
اين كتاب پر ارج، نخستين اثرى است كه شهيد محراب، آيت‏الله دستغيب آن را نگاشته و نامش را از اين آيه شريف سوره مؤمنون الهام گرفته است كه مى‏فرمايد: «قَدْ اَفْلَحَ الْمُؤمِنونْ، اَلَّذينَ هُمْ فى صَلاتِهِم خاشِعُونْ؛ هر آينه اهل ايمان رستگار شدند. آنان كه در نمازشان خاشعند.» اين كتاب، با مقدمه‏اى درباره اصول عقايد و روايت‏هايى درباره فضيلت نماز شروع مى‏شود. از دليل لزوم حضور قلب و شرح معناى خضوع و خشوع بحث مى‏كند و اينكه جز به مقدار حضور قلب، از نماز پذيرفته نيست. سپس به مقصود از حضور قلب و چگونگى پيدا شدن آن مى‏پردازد و برطرف كردن موانع را شرط دست‏يابى به آن مى‏داند. در ادامه، از شرايط و معانى باطنى نماز و موانع پذيرش آن سخن مى‏گويد و بزرگ‏داشت حق، به همراه شناختن پستى نفس را پيش‏نياز تحصيل حضور قلب و لازمه اين دو معرفت را خشوع مى‏داند.
در پايان، بخشى از دستورهاى سير و سلوك آمده كه چگونه بايد فكر و انديشه را كنترل كرد و در هر حال، از توشه آخرت غفلت نورزيد. حديث شريف «عنوان بصرى» نيز كه معارف چندى به همراه رهنمودهاى متعددى در اخلاقيات را دربردارد، زينت‏بخش پايان كتاب است.
منبع: ماهنامه گلبرگ